Historia

Zgromadzenia Sióstr Służebniczek BDNP

Spełnione pragnienie

Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej jest jedną z czterech gałęzi Sióstr Służebniczek NMP, która swoje początki wzięła na ziemi wielkopolskiej 3 V 1850 roku.

Opatrzność Boża wybrała na jej założyciela świeckiego chrześcijanina, Edmunda Bojanowskiego, którego świętość życia i charyzmat służby bliźnim potwierdził aktem beatyfikacji Ojciec Święty Jan Paweł II 13 VI1999 w Warszawie.

Edmund przejeżdżając pewnego dnia przez małą miejscowość na południu Polski – Dębicę, widząc z okna pociągu wieżę kościoła – westchnął głęboko w duszy, wyrażając swoje pragnienie, aby i tu dotarły kiedyś służebniczki.

To literackie wyobrażenie Amelii Szafrańskiej, stało się rzeczywistością 2 VIII 1882, gdy na prośbę hrabiostwa Karola i Karoliny Raczyńskich trzy pierwsze służebniczki zawitały do Dębicy. Były to: s. Maria Filipiak, s. Dorota Biendara i s. Teresa Polowczyk. Zamieszkały w małym domku ufundowanym przez dobrodziejów na tzw. Kawęczynie, tuż przy granicy miasteczka, dzisiaj centralnej części miasta przy ul. Krakowskiej 15. Hrabia Raczyński przy domu sióstr ufundował także małą kaplicę, w której była odprawiana Msza Św.

Służebniczki Dębickie

Dębica należała wówczas do małych, ubogich miasteczek galicyjskich o charakterze rolniczym. Ochronka przeznaczona była dla ok. 80 dzieci, zdarzało się, że uczęszczało do niej ponad 100 podopiecznych. W godzinach wieczornych siostry prowadziły dla starszych naukę czytania i pisania oraz szwalnię dla dziewcząt. Posługiwały wśród ubogich i chorych, odwiedzając ich w domach. Przygotowywały też do pierwszej spowiedzi i Komunii św. dzieci, które nie uczęszczały do szkoły.

Ze względu na nieprzychylną politykę zaborców od roku 1891 siostry służebniczki w Dębicy zaistniały jako samodzielna gałąź nowego zgromadzenia Służebniczek Dębickich. Dom zaczął pełnić funkcję domu macierzystego i generalnego, przy którym od 1891 funkcjonował nowicjat. Pierwszą przełożoną generalną została wybrana M. Maria Filipiak (1891-1902). Założyła ona ponad 30 domów filialnych, na tzw. Wschodnich Kresach, co świadczyło o znacznym rozwoju liczebnym Zgromadzenia. W Dębicy wybudowano męską bursę gimnazjalną, w której siostry posługiwały przez wiele lat.  Na prośbę proboszcza dębickiej fary, ks. Eugeniusza Wolskiego, służebniczki podjęły na krótko pracę handlową w sklepiku i w mleczarni. Po śmierci M. Marii Filipiak jej następczynią została M. Dorota Biendara (1902-1938). Zabiegała ona o opracowanie Konstytucji Zgromadzenia Służebniczek Dębickich i zatwierdzenie tegoż Zgromadzenia na prawie papieskim.

 

I Wojna Światowa

Wybuch I wojny światowej przerwał te starania i rozwój Zgromadzenia, ale zastał siostry przygotowane do pracy pielęgniarskiej. Wykwalifikowane we Lwowie pielęgniarki podejmowały posługę głównie w szpitalach wojskowych i epidemicznych również na terenie cesarstwa austro-węgierskiego (Bruck i Wiedeń). Do Wiednia, do którego wyjechała większa część sióstr z dębickiego domu, uciekając przed wojskami rosyjskimi, siostry wywiozły spuściznę założyciela. W Wiedniu oprócz pracy pielęgniarskiej, służebniczki prowadziły kuchnie ludowe i ochronkę dla dzieci przy Domu Polskim. W klasztorze dębickim, gdzie stacjonowało wojsko austriackie, później rosyjskie, pozostało kilka sióstr strzegąc domu. Na terenie miasta zorganizowano też szpital wojskowy, w którym siostry pielęgnowały rannych i chorych.

Międzywojnie

Po odzyskaniu niepodległości służebniczki podjęły pracę w szpitalach i klinikach psychiatrycznych. W Dębicy siostry skoncentrowały swoją działalność na najbardziej koniecznych potrzebach miejscowej ludności, oprócz pracy w ochronce, gdzie przebywało nawet ok. 140 dzieci, prowadziły szpital epidemiczny i pracowały w bursie. W związku z szybkim rozwojem liczebnym Zgromadzenia w 1925 roku M. Dorota przystąpiła do budowy nowego domu macierzystego przy ul. Krakowskiej 15, z przylegającym do niego kościołem. Prace te zostały uwieńczone uroczystym poświęceniem nowego budynku i kościoła klasztornego w 50 – tą rocznicę przybycia służebniczek do Dębicy (2 VIII 1932). W latach kryzysu gospodarczego, mimo trudności i bezrobocia, służebniczki włączały się w kolejne obszary działalności społeczno – religijnej. Posługiwały dzieciom w drugiej ochronce na terenie koszar wojskowych. W okresie wakacyjnym prowadziły półkolonie dla dzieci pracowników kolei, festyny i zabawy letnie. Współpracowały z diecezjalnymi organizacjami KSMŻ i KSK oraz „Caritas”. W klasztorze siostry szkoliły instruktorki, organizowały Tygodnie Miłosierdzia, kursy szycia, haftu i ortografii, pomagały w prowadzeniu rekolekcji zamkniętych dla różnych stanów np. młodzieży żeńskiej czy inteligencji wojskowej. Działalność służebniczek została zauważona przez władze państwowe. W aktach Ministerstwa istnieje m.in. taka opinia o pracy sióstr w Dębicy w latach 1922-1938: „Przy klasztorze prowadzona jest ochronka dla dzieci, w klasztorze udziela się pomocy sierotom, ubogim, starcom, kalekom; w ochronce prowadzi się kursy szycia, hafciarstwa, robót ręcznych, gotowania itp. Klasztor rozwija dużą działalność filantropijną z dużym poświęceniem się sióstr zakonnych”. Ze strony kościelnej Służebniczki Dębickie uzyskały potwierdzenie, którym był Dekret pochwalny i zatwierdzający nowe Konstytucje na 6 lat, wydany przez Ojca Świętego Piusa XI (13 VII 1929). Definitywną aprobatę papieską Zgromadzenie otrzymało 2 III 1937 roku.

II Wojna Światowa

Z chwilą wybuchu II wojny światowej siostry dostosowały swoją działalność do aktualnych potrzeb społeczeństwa. Od września do końca listopada 1939 roku, w ciągu całej doby, przygotowywały na stacji kolejowej posiłki dla transportowanych przez Dębicę jeńców, zaś do początku grudnia gotowały i zanosiły obiady dla przetrzymywanych w pobliskich koszarach jeńców. Dla nich też wystarały się u Niemców o przepustki i możliwość spowiedzi i komunii świętej. Przy furcie klasztornej udzielano pomocy w formie posiłków, noclegów, ubrań dla żołnierzy i uciekinierów, których przybywało od kilkunastu do kilkudziesięciu dziennie. W klasztorze znajdowali schronienie wysiedleńcy z Poznańskiego, księża, a także dzieci, również żydowskie. Służebniczki we współpracy z księżną Heleną Jabłonkowską włączyły się ponadto w działalność konspiracyjną AK oraz organizowanie pomocy żywieniowej więźniom z Pustkowa, jak i tarnowskiemu seminarium. Do końca wojny kilka sióstr na terenie klasztoru pracowało w szpitalu epidemicznym założonym przez Niemców. W mieście zorganizowano ponadto dla najbiedniejszych dzieci dożywianie. W latach 1940 – 1947 siostry prowadziły na terenie klasztoru kuchnię „Caritas” dla ludności wysiedlonej, miejscowej inteligencji i biednych z terenu parafii. Liczba korzystających z posiłków wahała się od 250 do 700 osób dziennie. Liczba dzieci w przedszkolu dochodziła wtedy do 170, oprócz tego z dożywiania korzystało 200 dzieci. W wojennych latach Zgromadzeniu przewodziła M. Brygida Grzegorczyk (1938-1950).

Trudny czas komunizmu

Następny czas próby Zgromadzenie przeżywało w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia, gdy przełożoną generalną była M. Joela Piłat (1950-1959). Dnia 24 VIII 1954 władze komunistyczne odebrały siostrom klasztor i przeznaczyły go na szpital powiatowy, a następnie na szpital dla nerwowo i psychiczne chorych. Zarząd generalny, nowicjat i pozostałe siostry zostały przemocą przewiezione do budynku szpitala przy ul. Wielkiego Proletariatu 8-10 (obecnie ul. E. Bojanowskiego), w warunki bardzo trudne. Siostry zamieszkały w barakach. W latach komunizmu, władze państwowe ograniczały działalność zgromadzeń zakonnych, spychając je na margines życia społecznego, dlatego w tym czasie odebrano służebniczkom prowadzenie ochronek, prace w bursach, internatach, domach dziecka i szpitalach. Z tej przyczyny siostry na szerszą skalę zaangażowały się w duszpasterstwo parafialne: podjęły katechizację w salkach katechetycznych, prace w kościele jako zakrystianki i organistki oraz na plebaniach jako kucharki, nadal też posługiwały chorym w środowisku. Funkcję przełożonej generalnej pełniła wówczas M. Epifania Wróbel (1959-1977), która w 1971 założyła pierwszą zagraniczną placówkę w Danii.

Zgromadzenie, mimo tych zewnętrznych trudności, wciąż rozwijało się duchowo i liczebnie. W 1978 roku, kiedy przełożoną generalną była M. Celina Czechowska (1977-1995), została podjęta rozbudowa domu generalnego w Dębicy przy ul. W. Proletariatu 8-10, która trwała do roku 1983. W tym też czasie nastąpił liczebny rozkwit Zgromadzenia, powstawały nowe placówki w Polsce i za granicą: w Rzymie, w Niemczech, na Białorusi i w Rosji. W 1982 Zgromadzenie podjęło pracę misyjną w Boliwii. W roku 1989 na XX Kapitule Generalnej została podjęta decyzja utworzenia w Zgromadzeniu trzech prowincji: Prowincja Krakowska p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, Prowincja Tarnowska p.w. Zwiastowanie NMP i Prowincja Poznańsko-Warszawska  p.w. św. Józefa (Prowincja Warszawska). Aktualnie istnieją tylko dwie pierwsze. 

Za kadencji M. Joanny Światłowskiej (1995-2007) władze państwowe zwróciły siostrom zniszczone budynki klasztorne domu macierzystego przy ul. Krakowskiej 15, w których w 2000 Zgromadzenie utworzyło Placówkę Opiekuńczo – wychowawczą dla dzieci „Promyki Nadziei”, Ochronkę – Przedszkole Integracyjne oraz Dom Dziennego Pobytu dla osób starszych i samotnych – Dom „Symeona i Anny”. Funkcjonuje on od 2003 wraz ze Stowarzyszeniem im. Edmunda Bojanowskiego „DOBROĆ”. Obecną przełożoną generalną jest M. Maksymilla Pliszka pełniąca swój urząd od 2007 roku.

13 czerwca 1999 r. Zgromadzenie przeżywało, oczekiwaną od lat uroczystość, beatyfikację swojego Założyciela – bł. Edmunda Bojanowskiego.

 

Ciekawostki historyczne

Ważne wydarzenia, miejsca i osoby związane z historią Zgromadzenia

Historia dębickiej kapliczki Edmundowej

KRÓTKA HISTORIA KAPLICZKI
przy Domu Macierzystym Sióstr Służebniczek w Dębicy, ul. Krakowskiej 15.

Dnia 7 sierpnia 2011 r., w 140. Rocznicę …

CZYTAJ DALEJ …

Szybki kontakt:

Wyrażam zgodę na przetwarzanie przesłanych danych zgodnie z polityką prywatności

Zgromadzenie Sióstr Służebniczek
Bogarodzicy Dziewicy Niepokalanie Poczętej
ul. Bojanowskiego 8 - 10, 39-200 Dębica
tel. 14 670 40 51 (sekretariat)
email: sekretariatgeneralny@siostry.net

Delegatka ds.ochrony małoletnich
email: ochrona.maloletnich@siostry.net
Inspektor Ochrony Danych
email: iod@siostry.net

Pekao S.A.
33 1240 1923 1111 0000 2029 2265

tel. 14 670 27 14 (furta klasztorna)
email: debica.bojanowskiego@siostry.net

Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.

Polityka prywatności